Piebe Hoekema geb. Koudum 15 aug. 1922, vermoord Norg 16 nov. 1944, zoon van Uilke Hoekema en Geeske Visser. Piebe voer enige tijd als matroos op een binnenvaartschip. Hij was midvoor van Oeverzwaluwen en speelde piston bij muziekkorps 'Richard Hol'. Rechts de zerk met de namen van Piebe en zijn ouders op de algemene begraafplaats te Koudum. Op de originele zerk, waarvan geen foto bekend is, liet zijn vader uitbeitelen: Hy foel yn in groulike tiid, troch wrede minskehannen, een tekst die hem was ontraden omdat deze anti-Duits was.
Uilke, zoon van Gerrit Hoekema, stuurde bovenstaande foto en hij schreef: 'In de oorlogsjaren had Piebe wat zwarte handel in destijds moeilijk te krijgen etenswaar. Hij had toen zijn persoonsbewijs vervalst met zijn leeftijd. Tijdens een contrôle in Lemmer werd hij gepakt en te werk gesteld in Drenthe. Samen met nog een andere jongen is hij gevlucht. Tijdens een overnachting bij een boer in Drenthe (waar in die tijd veel NSB boeren zaten) is hij verraden en opgepakt door de Duitsers. Op 17 nov. 1944 is hij in Vries bij Norg samen met deze andere jongen [Frederik de Jong uit Arum] doodgeschoten, waarschijnlijk door de Organisation Todt. De beide jongens hebben twee dagen aan de kant van de weg gelegen als afschrikwekkend voorbeeld. Na 5 dagen werd het lichaam bij zijn ouders in Koudum teruggebracht. Dit is het verhaal wat mijn vader Gerrit Hoekema [broer van Piebe] mij verteld heeft.'
Piebe en Frederik ontvluchtten het strafkamp van de Organisation Todt te Yde, maar werden gepakt. Duitse officieren haalden de jongens op uit hun cel te Norg en namen hen mee naar een stil weggetje waar ze door hem zijn doodgeschoten. Erik Dijkstra besteedt in zijn boek Strafkamp Yde' (2018) de nodige aandacht aan deze dubbele moord. Op 6 sept. 2017 schreef hij; Als kleinzoon van een gevangene van strafkamp Yde doe ik al jaren onderzoek naar wat er zich in dit kamp heeft afgespeeld en naar de historische achtergrond. De resultaten van mijn onderzoek worden nu gepubliceerd in een boek met de titel 'Strafkamp Yde'. U kunt het boek hier bestellen.
De rouwkaart is ontvangen van Jorrit Zijlstra, kleinzoon van Sybrich Hoekema, een zuster van Piebe. Hij stuurde het als reactie op de verschijning op 4 mei 2022 van: It Grutte Swijen: De moord op Piebe Hoekema en de Gevolgen. Warkum: De Ryp, 2022. Het is geschreven door Ytsje Hettinga en Jan de Vries. De overlijdensdatum van Piebe in de burgerlijke stand is niet 17 november, zoals op de zerk staat en op de rouwkaart, maar 16 november 1944. Ook uit archiefonderzoek door Erik Dijkstra komt als datum 16 november naar voren.
In het kader van het onderzoek voor It Gruttte Swijen sprak Jan de Vries met diverse generatiegenoten van Piebe, o.a. met Sipke Tjerkstra die bevriend was met Gerrit Hoekema. Piebe was niet alleen toen hij in 1944 werd opgepakt. Volgens Sipke Tjerkstra was hij in het gezelschap van ene Lex, een leeftijdsgenoot die afkomstig zou zijn uit Stompetoren. Deze zat ondergedoken bij Klaas Schotanus aan de Beukenlaan. Piebe en Lex waren van plan samen naar Amsterdam te reizen, i.v.m. de handel, maar de jongens zijn aangehouden op de Lemmerboot. Opmerkelijk genoeg is alleen Piebe opgepakt en afgevoerd naar Leeuwarden. Van daar is hij naar het strafkamp te Yde gezonden. Lex ging vrijuit en kwam terug naar Koudum. Er zijn aanwijzingen dat hij aanwezig was bij de rouwdienst van Piebe in de doopsgezinde kerk, maar lijkt vervolgens spoorloos van de aardbodem te zijn verdwenen. Mogelijk is hij omgebracht door het verzet.
Het monument op de Brink te Norg. |
|
De tekst van dit artikel is voor het laatst gewijzigd op 1 juli 2022, waarbij de rouwkaart is toegevoegd en een aantal tekstuele wijzigingen en uitbreidingen zijn aangebracht