 |
 |
Wouter van de Molen werd geboren op 1 mei 1883 te Staveren als zoon van Ype Gerrits van der Molen en Grietje Eelkes Wouters. Woltje Hoekema werd geboren te Koudum op 12 mei 1886 als dochter van Hendrik Hoekema en Lamkjen Terpstra. Hierboven van beiden een foto uit de tijd voor hun huwelijk dat plaatsvond in het oude gemeentehuis in de Hoofdstraat, op 7 november 1912.
 |
 |
 |
 |
Wouter (1883-1969) en Woltje (1886-1965). Links Wouter van der Molen in 1967.
 |
 |
Links Wouter en Woltje met een 'útfanhûzer' voor hun huis aan de Vermaningsweg. Op de foto rechts zit het echtpaar in hun voortuin op de bank.
|
Wouter was botermaker in de Koudumer zuivelfabriek. In zijn jongensjaren was hij visserman op een logger. Wouter speelde bij Richard Holl, op een bariton zo te zien. Hij viel een keer van de trap in de zuivelfabriek en had daarbij een hele dure thermometer in zijn hand. Meindert de Witte stond onderaan de trap en die riep: "Tink om dy djoere termometer, tink om dy termometer!" Toen Wouter onderaan de trap lag, en bleek dat hij niets gebroken had, gooide hij uit nijd de thermometer tegen de muur aan diggels... "Sjesa" zei hij, "leaver dy termometer kapot as ik..." |
 |
Woltje (r) met haar zuster Ruurdje die op 5 juli 1900 te Hindeloopen trouwde met Jappe Ynzes de Jong. Deze foto komt uit de nalatenschap van Jan en Geertje Terpstra de Jong. Geertje is een dochter van Ruurdje en Jappe. Ook Jan en Geertje woonden aan de Vermaningsweg en ook hij werkte bij de zuivelfabriek.
 |
 |
Het echtpaar kreeg twee zonen Ype (l) en Hendrik. Rechts mem Woltje met Hendrik.
Ype, Wouter, Woltje en Hendrik.
Hendrik (L) en Ype van der Molen. Ype was in 1928 een van de oprichters van de voetbalclub Unitas, het latere S.V. Oeverzwaluwen.
Wouter van der Molen over zijn vader Hendrik:
Hendrik van der Molen was een van de eerste inwoners van Koudum die tijdens de Tweede Wereldoorlog tewerkgesteld werd in Duitsland. In die beginfase was er nog geen sprake van onderduiken. Hij mocht zelfs twee keer terug naar huis, maar dat ging niet zonder voorwaarden: als hij niet zou terugkeren, zou zijn broer Ype opgepakt worden. Gelukkig kreeg Hendrik al vrij snel werk bij een bakker, Wilhelm Lohoff, in Thale, een plaats in de Harz in het oosten van Duitsland. Ondanks de omstandigheden heeft hij daar een betrekkelijk goede tijd gehad. Hij trok veel op met andere Friezen die ook tewerkgesteld waren in Thale.
Bakker Lohoff was fel anti-Hitler. Dat bleek overduidelijk op de ochtend van 20 april 1945, toen de Amerikanen Thale binnen trokken: Lohoff haalde een portret van Hitler van de muur, verwijderde de lijst en zei tegen zijn medewerkers: Zo, nou ga ik even lekker “scheissen.” Zijn afkeer was overduidelijk.
Hoewel Hendrik met de komst van de Amerikanen in april 1945 bevrijd was, zou het nog maanden duren voordat hij weer thuis in Koudum was. Waarom hij het Nederlandse transport van 22 april 1945 gemist heeft, blijft tot op de dag van vandaag een raadsel. Uit later onderzoek bleek dat hij zich pas op 21 oktober 1945 had afgemeld bij de gemeentelijke administratie in Thale. Inmiddels hadden de Russen de controle in Thale overgenomen, en volgens “heit” hadden zij een uitgesproken hekel aan Nederlanders. Waarschijnlijk heeft dit zijn terugkeer bemoeilijkt.
Na de bevrijding had de familie niets meer van Hendrik vernomen. Toen hij uiteindelijk weer opdook, was hij totaal vermagerd en berooid. Zijn reis terug was zwaar – soms met de trein, vaak te voet. Op een avond stond hij ineens voor de deur bij zijn aanstaande schoonouders in Kolderwolde. Ze konden hun ogen niet geloven. De volgende dag werd er een knallend feest voor hem georganiseerd in de bovenzaal bij Aart en Hinne in Cafe Spoorzicht.
Kort daarna ging Hendrik aan het werk bij bakkerij Mensonides, waar ook zijn broer Ype werkte. In 1948 trouwde Hendrik met Hiltje de Koe, het jonge stel woonde tot 1951 in een huisje naast Piet Bandstra in de Kninebuurt (Verlengde Hoofdstraat). In 1951 vertrok het gezin met inmiddels eenjarige zoon Wouter, naar Ferwerd, waar ze een bakkerij kochten. Uiteindelijk keerde de familie in 1969 terug naar Koudum, waar ze de bakkerij van Keuning overnamen aan de Hoofdstraat 11.
Wouter van der Molen, 22 mei 2025.
Bovenstaande tekst van Wouter van der Molen is geplaatst op 2 juni 2025 ter vervanging en uitbreiding van een voorgaande versie die onjuistheden bevatte. Wouter heeft de tekst aangepast naar aanleiding van een bericht dat Historisch Koudum op 24 nov. 2024 ontving van Jan Broers die onderzoek heeft gedaan naar dwangarbeid in Thale tijdens WOII en die twee foto's stuurde uit die periode, waarop Hendrik van der Molen is afgebeeld. Zijn vader Andries Broers uit Jonkerslân was destijds een van Nederlanders. Deze hield een dagboek bij en bewaarde veel materiaal. Jan Broers schrijft aan HK: 'Er werkten veel Nederlanders in de plaatselijke staalfabriek en in ieder geval een deel daarvan vertrok op 22 mei 1945 eerst met 8 auto’s en later per trein om op 27 mei om 18:00 uur in Maastricht aan te komen. Om een of andere reden is Hendrik achtergebleven tot dit deel van Duitsland onder bestuur van de Russen kwam.' Jan Broers heeft Wouter uitgebreid geinformeerd.
Jan de Vries, 2 juni 2025.
Een groep wanderlaars onder wie Hendrik van der Molen, te herkennen aan de bril. Deze foto uit de collectie van Jan Broers is genomen in Thale (D) tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen Hendrik daar werkte. Over de foto schrijft Broers: 'Na het werk gingen de mannen regelmatig Thale in om een biertje te drinken, te biljarten of kaarten en naar de bioscoop. En ze gingen regelmatig de bergen in om te wandelen in de mooie natuur'.
 |
 |
Bovenstaande foto van Hendrik van der Molen (collectie Jan Broers) is tijdens de Tweede Wereldoorlog genomen in Duitsland waar hij werkte bij bakker Wilhelm Lohaff in Thale. De foto rechts is van kort na de bevrijding en Hendriks terugkeer in Koudum. Hij staat met de broodkar voor de winkel van destijds bakker Mensonides.
