De geschiedenis van tennisvereniging Oeverzwaluwen, opgericht in 1975
Op 21 maart 1975 vond de oprichtingsvergadering plaats van de Koudumer tennisvereniging Oeverzwaluwen. De voorbereidingen daarvoor liepen toen al drie jaar. Vanaf 1972 zijn de initiatiefnemers, de dames D. Harsta en G. Beimin, en de heren F. v. d. Meer, S. de Boer en D. Kuipers, daarmee bezig geweest.[1]
De voorbereidingen vanaf 1972
Eén van de eerste brieven moet van juli 1972 zijn geweest aan de gemeente Hemelumer Oldeferd, want in een brief van 8 november 1972 van genoemde gemeente wordt hiernaar verwezen. De inhoud van het gemeentelijk schrijven was: "Zegt u maar: waar en wat zijn de financiële consequenties?" 0p 18 januari 1973 gaat er een brief naar de gemeente met tekeningen van het toekomstig tennispark, dat moet komen tussen de Galamalaan en de Gerben Ypmastraat. Voor de daarbij genoemde totale stichtingskosten van ƒ 31.000 wordt in de brief materiële en financiële steun gevraagd.
Op 18 januari 1973 gaat er ook een brief naar de provincie betreffende subsidie en wordt recreatiepark De Kuilart benaderd om bij recreanten reclame te maken voor de banen in Koudum. Voorzichtig wordt ook geprobeerd daar wat geld los te krijgen, maar dat lukt niet.
In de periode die volgt gaan er allerlei brieven de deur uit aangaande subsidieverzoeken, leningen en anderszins. Ook is er een brief gestuurd naar Sportvereniging Oeverwaluwen met het verzoek als sectie tennissport aan te mogen sluiten. SV Oeverzwaluwen bestond toen al uit de afdelingen voetbal, volleybal en gymnastiek. Op 23 mei 1973 zegt de provincie een subsidie toe van ƒ 10.000. Op 23 augustus 1973 is er bericht van SV Oeverzwaluwen dat aansluiting onder voorwaarden geaccepteerd wordt.
Op 12 oktober 1973 wordt door middel van een circulaire de bevolking van Koudum geïnformeerd over de plannen tot oprichting van een tennisvereniging. Aan de Koudumers wordt gevraagd om te laten weten of men interesse heeft in zo’n vereniging. In november van dat jaar is de uitslag van de enquête bekend: 96 personen hebben zich als toekomstig lid aangemeld.
Op 15 december 1973 gaat er een brief naar de gemeente waarin wordt medegedeeld dat alle voorbereidingen afgerond zijn en dat aan de daadwerkelijke oprichting van een tennisvereniging en de aanleg van twee tennisbanen begonnen kan worden. De ondertekening van brieven luidt niet meer “tennisvereniging i.o.", maar "Namens de sectie tennis van de sportver. Oeverzwaluwen". Op 5 februari 1974 besluit de gemeenteraad van Hemelumer Oldeferd dat de tennisbanen aangelegd mogen worden en dat de vereniging een lening krijgt van ƒ 14.000, af te lossen in 25 jaar tegen een rente van 9,5 %.
De voorbereidingen zijn inmiddels al zover dat in maart 1974 de KNLTB wordt aangeschreven met het verzoek een start-propaganda-avond te verzorgen. De oprichtingscommissie was tot de conclusie gekomen dat de inwoners van Koudum wel graag wilden gaan tennissen, maar dat men van spelregels en reglementen nog weinig kaas had gegeten.
Om aan financiële middelen te komen, werden renteloze aandelen van ƒ 100 aan de man gebracht. Dat de initiatiefnemers zeer actief waren in ledenwerving en ook in het verwerven van financiële middelen, blijkt wel uit een brief van maart 1974, gericht aan de heer J.C. de Graaf, dierenarts en woonachtig te Groningen. Allereerst wordt hij bedankt voor het lidmaatschap van hemzelf en zijn zoon, daarnaast wordt hem gevraagd een gift te doen of een renteloos aandeel te kopen. Prompt wordt ƒ 100 gestort op de rekening van D. Kuipers.
Oprichtingsvergadering 21 maart 1975
Op 27 februari 1975 gaat de ‘Aanvraag Bouwvergunning’ voor een kleedgebouwtje naar de gemeente. Ook krijgen de “inschrijvers die reageerden op het gehouden onderzoek t.a.v. de tennisbanen in Koudum” een brief. Daarin staat dat het gelukt is en dat de tennisbanen “waaraan nu plm. 3 jaar gewerkt is” gerealiseerd zullen worden.[2]
Op 21 maart 1975 is het dan eindelijk zover. In de Balkster Courant van 14 maart 1975 staat een kleine advertentie:
21 MAART a.s. om 8 UUR
in DE KLINK
OPRICHTINGSVERGADERING v.d.
TENNISVERENIGING TE KOUDUM
-Tevens sportshow
De tekst van de notulen van de oprichtingsvergadering is bewaard gebleven[3] De eerste voorzitter van de tennisvereniging werd de heer Sierd de Boer.
Notulen van de oprichtingsvergadering, gehouden op 21 maart 1975 in de Klink te Koudum.
Dhr S. de Boer geeft om plm 8 uur een kort overzicht van het doel van de belegde bijeenkomst, en heette plm 35 aanwezigen van harte welkom. Ondergetekende geeft daarna een overzicht van de gedane "stille werken" van de afgelopen 2 jaren, welke uitkwam op een samenvoeging met de sportvereniging Oeverzwaluwen, daar de gemeente Hemelumer Oldeferd dat de juiste vorm voor de subsidiëring vond.
Hierna volgde de stemming over het voorstel om de i.0.-vorm te wijzigen in een definitief opgerichte sectie tennis als onderdeel van de sportvereniging "Oeverzwaluwen". Met algemene stemmen werd dit aangenomen. Vervolgens de bestuursverkiezing.
Omdat er nogal wat financiële afspraken waren gemaakt door het voorlopige bestuur, werd voorgesteld dit voorlopig te handhaven en als bestuur te continueren hetgeen met algemene stemmen werd bekrachtigd. Hierna werd de begroting rondgedeeld en besproken, en het bleek dat er financieel gezien een gezonde sectie tennis was geboren.
Na de pauze gaf fa de Boer, bij monde van dhr van Leij een overzicht van de tennisbenodigdheden. Helaas kwam dit, door een te laat inkoopseizoen, bescheiden over. Door het voorlopig bestuur was n.l. provisieregeling overeengekomen, waarbij 10% van de gekochte goederen van de afd. tennis zou worden overgemaakt.
In de rondvraag kwamen de volgende punten naar voren.
- Spelen op zondag: toegezegd werd mee te werken tot statutenwijziging.
- Tenue; door het bestuur werd op de noodzaak gewezen dat eenheid in tenue een "binding” tot stand brengt en vindt dit zeer gewenst. Afgesproken wordt overwegend wit als speeltenue te houden.
- Lestennis; Met een tennisleraar uit Bolsward, dhr Popma, is een afspraak gemaakt betreffende het lessen. Hiervoor waren er ruim 80 liefhebbers.
Na een dankzeggend woord van dhr S. de Boer besloot hij de vergadering met een oproep tot zoveel mogelijk samenwerken.
Koudum, 6 april 1975
Getekend: voorz. secr.
Er kon overigens na de oprichtingsvergadering, eind maart 1975, nog niet direct getennist worden, want er was nog geen tennisbaan! De twee banen kwamen dat jaar begin juni voor bespelen gereed en werden in september officieel geopend.
De opening van het tennispark van Oeverzwaluwen 6 september 1975
Een verslaggever van de Leeuwarder Courant was aanwezig bij de opening van het tennispark van Oeverzwaluwen op 6 september 1975. In de krant van 8-9-1975 staat het verslag:
Tennisparkje in hart van Koudum
KOUDUM — In het hart van Koudum werd zaterdagmorgen het knusse, twee banen tellende tennisparkje officieel geopend. Burgemeester Lambrecht S. Pasma verrichtte die handeling door het hijsen van de Friese vlag, hem op een racket aangeboden door de Koudumer jeugdkampioene Thea Hoekstra. Daarop ontsloot de burgervader de deur in de omheining, waarna de finales verspeeld werden in het dames- en herendubbel van het openingstoernooi. De eerste opslag In deze eindstrijd werd gedaan door dokter Meijer uit Oudemirdum tot vorig jaar arts in Koudum, „geestelijk vader" van het tennisparkje en een algemeen gewaardeerd figuur.
Op aandringen van het gemeentebestuur van Hemelumer Oldeferd, vertelde burgemeester Pasma later, werd de tennisklub opgenomen in het groter verband van de sportvereniging Oeverzwaluwen. Daarmee hoopt men te voorkomen, dat de tennissport in Koudum opgezadeld wordt met het odium van elitesport. „Deze banen zijn een belangrijke verbetering van de infrastruktuur van Koudum, omdat het de mensen helpt aan het platteland gebonden te blijven," aldus de burgemeester, die een envelop met Inhoud aanbood en dat was een even aardige als verrassende geste van een artikel 12 gemeente.
De tennisclub Oeverzwaluwen zit overigens niet tot de nek in de (financiële) zorgen. De klub telt b.v. liefst 165 leden, waarvan 40 Jeugdleden, die vanaf 13 juni spelen op de banen. Deze akkommodatie kostte volgens de heer Broer Tilstra, algemeen voorzitter van Oeverzwaluwen, zo’n f 56.000. De gemeente droeg f 24.000, de provincie mogelijk f 10.000, de NSF 11.000 en de bevolking f 4600 bij. Er moest een lening van een slordige f 14.000 aangegaan worden. Die bedragen liggen overigens wel een tikkeltje hoger dan in juni 1972, toen de allereerste poging werd gedaan om de plannen te realiseren.
Namens Dorpsbelangen liet de heer Ulbe Postma weten na aanvankelijk geaarzeld te hebben toch erg blij te zijn met de gravelbanen: „En nu maar hopen, dat er ook eens een zwembad in Koudum kan komen." Namens de Rabobank bood de heer Sjerp Kuperus de twee naast de banen staande vlaggemasten aan. Hanneke Steensma bood als goede buur namens de tennisvereniging Gaasterland uit Balk enige spiritualiën aan, waarna de heer Sierd de Boer, voorzitter van de tennisafdeling van Oeverzwaluwen, alles en iedereen uitgebreid bedankte en besloot met de opmerking: „Sport, en zeker tennis, brengt de mensen dichter bij elkaar."
Bij de opening van het tennispark in Koudum waren 60 leden aanwezigen, terwijl de jeugdleden een erehaag vormden. De heer L.E. Meier gaf de ‘opslag’ voor het openingstoernooi. Er is een krantenfoto van die gebeurtenis. Op die foto lopen burgemeester L.S. Pasma van Hemelumer Oldeferd en de heer Tilstra, voorzitter van het hoofdbestuur, de OMNI, tussen een haag van in het wit gestoken tennisleden met rackets.
 |
 |
Op 11 juli 1975 was er een schriftelijke toezegging binnengekomen van f 6.000 van de Nederlandse Sport Federatie. Op 15 december 1975 kon het toenmalige tennisbestuur de definitieve balans opmaken van de totale kosten van de twee tennisbanen. Er werd geconcludeerd dat weinig afgeweken werd van de raming. De kosten waren totaal f 48.727,32 welk bedrag als volgt gefinancierd werd: subsidie C.R.M. f 10.000; subsidie gemeente f 14.000; subsidie N.S.F. f 6.000; bijdrage bevolking f 4.600; lening Rabobank f 14.000. Totaal f 148.600, wat bijna toereikend was om de uitgaven te dekken.
Clubhuis 1976
Er waren in 1975 nog maar twee banen én er stond nog geen clubhuis. Dat clubhuis kwam er in 1976, aangelegd door Bouwbedrijf de Jong. De offerte van dat werk is ondertekend door de toenmalige secretaris van Oeverzwaluwen Tennis D. Kuipers en namens het bouwbedrijf door Ulfert de Jong. Op de materiaalkosten kreeg de tennisvereniging trouwens mooi 12½% korting.
Groei aantal leden: derde baan gerealiseerd in 1993
Bij de oprichting telde de tennisvereniging 165 leden, waarvan 40 jeugdleden. 15 jaar later, in 1991, had tennisvereniging Oeverzwaluwen 218 leden, 75 junioren en 143 senioren. Die ruim 200 leden speelden nog steeds op twee banen en dat was, zacht gezegd, aan de krappe kant.
In maart 1991 lag er dan ook een offerte van de Sneker firma Waghenbrugge voor de aanleg van een derde tennisbaan. In de offerte stond als waarschuwing: “Gezien de geringe beschikbare grond is het niet denkbaar dat wij een volledige wedstrijdbaan kunnen realiseren.” De aanleg van een derde baan zou ruim 50.000 gulden moeten kosten. Het toenmalige bestuur moet zich danig achter de oren gekrabd hebben.
Maar in oktober 1992 stond er een bericht, zowel in de Bolswarder als in de Leeuwarder Courant, dat er op het tennispark van Oeverzwaluwen een derde baan gerealiseerd zou worden. De Bolswarder schrijft: “Na overleg met de Sportvereniging Oeverzwaluwen in Koudum is het gemeentebestuur van Nijefurd tot de konklusie gekomen dat snelle aanleg van een derde baan op het tenniscomplex noodzakelijk is.” De gemeente was ook bereid om de kosten voor haar rekening te nemen. Mede door de aanleg van een sproei-installatie bedragen die dan 86.000 gulden! De tennisvereniging moest zelf de uitbreiding van het clubhuis bekostigen.
Op 4 juni 1993 werd het geheel vernieuwde tennispark officieel geopend. Het officiële gedeelte vond plaats in Dorpshuis De Klink, waar vanaf 16.45 uur de toespraken plaats vonden. Om 18.00 uur liep het gezelschap naar het tennispark, waar de wethouder van de gemeente Nijefurd, mevrouw M. Schilstra-Winia, de openingshandeling verrichte. Daarna was er een demonstratie van de beregeningsinstallatie.
Opening derde baan: "De Sweltsjes hawwe no de romte"
Baanverlichting in 2000
Bij de voorbereidingen voor de aanleg van de derde baan is ook al baanverlichting ter sprake gekomen. In een overzichtje dat toentertijd gemaakt is van het aantal leden, ook van de clubs rondom Koudum, wordt aangegeven dat Oeverzwaluwen met zijn 218 leden, volgens een vuistregel van de KNLTB, eigenlijk vier banen zou moeten hebben, waarvan er minstens twee verlicht zouden moeten zijn. Maar dat was financieel geen haalbare kaart.
Pas in 1996 kwam baanverlichting serieus als agendapunt in de bestuursvergaderingen en werd er een commissie ingesteld die de haalbaarheid daarvan zou onderzoeken. Het duurde uiteindelijk tot het jaar 2000 voordat er baanverlichting kwam op baan 1 en 2. Om lichtoverlast zoveel mogelijk te voorkomen – het tennispark ligt zo’n beetje in de achtertuin van bewoners van vier straten – werd een systeem gevonden met een lamphoogte van zeven meter. Ondanks tegenstand van een aantal omwonenden werd in de ledenvergadering van najaar 1999 met grote meerderheid besloten voor de huidige verlichting, die in april 2000 voor het eerst gebruikt kon worden.
Moeilijke periode
De geschiedenis van tennisvereniging Oeverzwaluwen kent naast hoogtepunten ook wel mindere tijden. Op 9 maart 2011 stond er in Het Weekblad Wijd en Zijd een artikel van een halve pagina met de alarmerende kop: “Tennisclub in Koudum luidt noodklok”. Het artikel begint zo: “De tennisvereniging in Koudum vierde vorig jaar nog het 35-jarig jubileum. Veel reden tot feest is er overigens niet, de vergrijzing rukt op binnen de club, de middengroep en de jeugd laten het afweten. “
In het artikel komt de toenmalige voorzitter Wilbert Slooff aan het woord. Hij vertelt over een actieplan om meer jeugdleden te krijgen, want anders ziet het er niet goed uit voor Oeverzwaluwen Tennis. Het artikel besluit met de zinnen: “Lukt dat alles [om meer jeugdleden te krijgen] niet dan weet Wilbert Slooff het ook niet meer, behalve dan ‘Dat je rugpijn krijgt van trekken aan een dood paard.’ En dat wil hij niet.”[4]
2015: veertigjarig bestaan
Ondanks de alarmerende woorden enkele jaren daarvoor, vierde tennisvereniging Oeverzwaluwen in 2015 feestelijk haar 40-jarig bestaan. Zo werd op zondag 6 september een tennistoernooi georganiseerd, met aansluitend een receptie voor leden, oud-leden en genodigden. Bij die gelegenheid werd de heer Theo Vonk benoemd tot erelid. Niet alleen was Theo Vonk op dat moment al veertig jaar lid, hij heeft veel betekend voor de tennisvereniging. Zo was hij in de jaren tachtig ruim tien jaar voorzitter en is hij vele jaren baancommissaris geweest. Theo Vonk kreeg een speldje en een oorkonde overhandigd door voorzitter Tineke Terpstra. Uiteraard waren er bloemen voor zijn vrouw Anneke.
2017: renovatie van de tennisbanen
In 2017 droeg de gemeente het eigendom van de tennisbanen over aan sportvereniging Oeverzwaluwen. Daarmee gepaard ging een door de gemeente bekostigde grondige renovatie van de banen. Op 6 februari 2017 heeft het bestuur van Oeverzwaluwen samen met de baancommissie het startsein gegeven voor de renovatie van de drie gravelbanen. Het bedrijf Sweco (voorheen Grontmij) voerde de renovatiewerkzaamheden uit. Dat gebeurde op zeer professionele wijze. Iedere nieuwe grondlaag werd gekeurd door de KIWA. Ook werd nog een gedeelte van het hekwerk vervangen. Deze renovatie gebeurde met hulp van eigen vrijwilligers.
Op zondag 2 april 2017 zijn de nieuwe tennisbanen om 13.00 uur feestelijk geopend door wethouder Durk Stoker. Daarna ging het traditionele openingstoernooi van start.
Links wethouder Durk Stoker, rechts het bestuur van Oeverzwaluwen tennis in 2017: Bert van der Veer (penningmeester), Angeline Hanenberg (voorzitter), Wiep de Boer-de Jong (secretaris).
2025: 50-jarig bestaan tennisvereniging Oeverzwaluwen
Voorzitter Angeline Hanenberg onthult samen met de allereerste voorzitter Sierd de Boer, een herinneringsbord voor 50 jaar Oeverzwaluwen Tennis
Op 6 april 2025 vierde Oeverzwaluwen Tennis haar 50-jarig bestaan met een feestelijke middag waarop tegelijk het nieuwe tennisseizoen werd geopend. In een toespraakje vertelde secretaris Jelle van der Meulen in vogelvlucht bovenstaande geschiedenis en hij gaf aan dat de vereniging na vijftig jaar wel veranderingen heeft ondergaan, maar nog altijd springlevend is. Er zijn minder leden dan vroeger, vooral minder jeugdleden, maar er gebeurt nog steeds van alles.
Zo is er in 2021 een terrasoverkapping gerealiseerd, mede dankzij subsidie van het Bas Backer Fonds. En sinds 2023 heeft Oeverzwaluwen een eigen toernooi, het Koudumer Beantsje Toernooi, waar spelers uit de hele regio aan meedoen. In 2025 is er voor het het eerst ook een KNLTB Senior Plus Toernooi op het tennispark in Koudum.
Bij het jubileumfeestje op 6 april werden twee families die al vanaf de oprichting lid zijn in het zonnetje gezet. Twee van de drie tennisbanen dragen vanaf 2025 hun naam: er is sinds 6 april 2025 een Eisma-baan en een Bruno-baan.
Jelle van der Meulen, 9 april 2025.
[1] De geschiedenis van 1975 tot 2000 komt grotendeels uit een gestencild boekje dat gemaakt is ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan. De PDF van het boekje staat hieronder. De correspondentie van de initiatiefnemers berust in het archief van Histoarysk Koudum.
[2] Een PDF van deze brief is hieronder te lezen.
[3] Bij een brand in de woning van de toenmalige voorzitter van Oeverzwaluwen Tennis is helaas veel archiefmateriaal, waaronder getypte notulen, verloren gegaan. De notulen van de oprichtingsvergadering zijn gelukkig opgenomen in het boekje ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan.
[4] Een PDF van het artikel in Wijd en Zijd staat hieronder.
