Willem de Boer en zijn groentekar met biologische hulpmotor, die onder de kar deels zichtbaar is, gefotografeerd in de Hoofdstraat voor de bakkerswinkel van Van der Veer. Het lijkt wel of hondenkar / 'hunekarre' een noodstop heeft gemaakt. De negotie hangt overboord en de aardappels liggen in de goot (foto ingestuurd door Wouter van de Molen, afkomstig van Jouke van der Veer uit Italië). Willem Durks de Boer, geb. Koudum 13 jan. 1901 , zoon van Durk Willems de Boer en Aukje Wouda, trouwt Koudum Antje Bijl 23 jaar geb. Lemsterland. Zij kregen twee dochters: Aukje en Wieke.
Jelle de Jong: Willem en Antje wennen oan de Snakke yn 'Rifka', [Zwarteweg 1], hy wie túnker , grientesutelder, en hat ek mei hynder en glêswein in tsjinst dien op it stasjon Koudum-Molkwar. Dernjonken wie er koster fan de Grifformearde tsjerke. As koster hat er him ynsetten foar in nije stuollen en tafels yn it lokael. Yn in persoanlike aksje gie er bij alle gemeenteleden lâns en krige dat klear. Yn it lêst fan syn warbere libben wie er klompmakker yn de âld skoalle efter de Buorren. Hy hie in handikap want de iene skonk wie koarter as de oare, wêrtroch syn heupen ferkeard en tefolle útsliten.
Willem en Antsje stean optekene as 'rjochtfeardigen ûnder de folken' yn it Holocaust Betinkingssintrum te Jeruzalim fanwegen it herbergjen yn de Twadde Wereldoarloch fan it Joadske famke Rifka.
Willem wie in fleurige man en altyd fol ideeën. Hij die ek wol mei oan resiteerwedstriden en hie somtiden in ûnbidich sukses. Hij die in kear in earnstige foardracht 'het gebed van de Dronkaard', en koe dat tige útbyldzje op knibbels op it poadium, dat de seal lei dûbbelt fan it laitsjen, al wie dat no just net it doel fan foardracht en foardrager. Teake en Trien van der Veer, syn neef, en harren buorlju Johannes en Trientsje Elzenga-Hokema, kamen ek wol bij Willem en Antsje te jûnpraten. Op in kear (hja wennen doe al yn it nije hûs) sei Teake: "gau it gerdyntsje ticht want dêr komt Willen oanfytsen". Willem fytste lâns en seach gjinien dus letter mar wer, en wer. Op it lêst stapte er fan de fyts en nei de doar: "Sille jimme de gerdinen ek ris iepen dwaan, want ik ha boadskip. Jûn komme jim fjouwrisaom te jûnpraten". "Ja mar", sei Teake, "allegear niks" andere Willen, "jûn om 8 oere". Dat hja de jûns nei Rifka en troch de doar, komt in man harren temjitte hielendal wyt opmakke as Pierrot en yn in swart pak mei hege hoed. Oan it rinnen te sjen wie it Willem en Antsje stie efter him te gibeljen. Doe hat 'de nije boargemaster fan de Snakke' de gasten earst mar ris efkes goed tasprutsen en op it harspit nommen. Sjoch sa wie Willem: yn foar in moaie 'act' en der die er ek wat foar.
De 'glêswein' van Willem de Boer was een koetsje, ook wel brik genoemd, dat getrokken werd door een kêde, een klein soort paard. In de Tweede Wereldoorlog diende dit voertuig ook om onderduikers te vervoeren. Als Willem bij een dergelijk transport Duitse soldaten ontwaarde dan verklaarde hij dat hij mensen aan boord had met een besmettelijke ziekte, om verdere vragen te voorkomen. Willem en zijn brik speelden ook een rol in het vervoeren van Joodse kinderen uit Amsterdam, die met de Lemmerboot naar Friesland waren gesmokkeld. Rebecca Krzywanovski was een van die kinderen. Haar Hebreewse naam Rifka kwam na de oorlog niet alleen op het huis, maar ook met grote letters in de tuin van Willem en Antje. Rifka schreef een boek over haar ervaringen in de oorlog: Rebecca Bitterman-Krzywanowski, Het verleden komt 's nachts terug: Het verhaal van een ondergedoken kind (Jeruzalem: eigen uitgave, 2020). Histoarysk Koudum heeft een exemplaar ontvangen. In april 2020 deed Rifka haar verhaal aan Wybe Fraanje die er een verhaal over maakte dat verscheen in de Leeuwarder Courant van 19 april 2020: "Een huis voor Rifka, het meisje dat de oorlog overleefde."
Helaas is voor zover bekend niet een foto bewaard gebleven van de koets van Willem. We moeten het doen met beschrijvingen, zoals door Jaap A. van der Veer die als jongen van een jaar of 8 kort na de oorlog met zijn moeder met Willem naar Sondel is vervoerd. Hij weet nog dat de kêde af en toe stopte en dat Willem dan van de bok klom om het beestje wat te geven. De rit was niet heel comfortabel, de 'glêswein' had ouderwetse houten spaakwielen. In zijn herinnering, zegt Jaap, keek hij Willem in de rug en stonden de bankjes niet in de lengterichting. Maar hij is er niet zeker van en hoeveel mensen er in konden herinnert hij ook niet meer. De kêde liep tussen twee stokken. Het voertuig was zwart volgens hem en had een dak, deuren en kennelijk ook ramen.
Wie weet nog wat te vertellen over de brik van Willem de Boer, of beter: wie heeft een foto?
 |
 |
Rifka zit op de kêde samen met Wieke, de jongste dochter van Willem en Antje (collectie fam. Broersma). Rechts Rifka geflankeerd door Aukje (l) en Wieke voor het huis waar ze in de oorlog woonden.
 |
|
Op deze foto (omstr. 1920) vanaf de toren richting de Snakke, staat links in het midden het huis van Durk en later diens zoon Willem de Boer. Het zuidelijke (hoge) deel van de Zwarteweg was toen nog niet aangelegd. Het huis stond daarom aan de Snakke. Nu is het adres Zwarteweg 1.
