Kramersbrêge

De Kramersbrug, Kramersbrêge, wordt ook wel Bartlingsbrêge of Giele Brêge genoemd. Waar de laatste benaming op duidt is niet duidelijk, is de brug ooit geel geweest? Een andere brug over de Var, over het deel richting Molkwerum, heette Swarte Brêge. Bartlingsbrêge heeft niet te maken met Bartele Speerstra, die zuidwestelijk van de brug woonde -Bart Links- in de boerderij Haanmeer 3 (Stokman). Maar het is een soortnaam want een dergelijke brug was opgebouwd uit barten, brede losse planken, die weggenomen konden worden. Ze werden aangelegd door boeren, naar hooilanden die anders alleen over water bereikbaar waren en stonden standaard open voor het scheepvaartverkeer. Wie over de brug wilde moest eerst de barten plaatsen en naderhand op hun plek terug leggen. De Kramersbrêge was aanvankelijk een bartlingsbrêge. Al in 1819, dus voor de drooglegging van de Haanmeer, maakten een vijftiental landeigenaren een contract tot het maken van een zet in de zoo genoemde Koudumer Var, met de noodige barten en hoofden, ten ende daar over de reed te hebben naar onze respectieve landen gelegen ten noorden van de Var. Evenals het aanleggen van de reed over het Nieuwland, het huidige tracé van de Kramerswei. Een van die landeigenaren was Bauke Cornelis Kramer (1793-1858), zoon van de Koudumer heelmeester Cornelis Suffrides Kramer (1755-1831). Maar van een naam voor de brug was toen nog geen sprake, de initiatiefnemers maakten zich vooral druk over de verdeling van de kosten voor aanleg en onderhoud. Voor dat laatste werd een sociëteit of vereniging opgericht. In 1900 kwam er een nieuw verenigingsreglement regelende het voordurende onderhoud van de zoogenaamde Kramersbrug, gelegen over de Var bij Koudum met weg reed en bijbehorende werken. Een van de drie bestuursleden heette Bauke Kramer en was ongetwijfeld familie van de Bauke die de brug mee oprichtte.  Jan de Vries, 'Straatnamen XV, in: Bulte Nijs, dorpskrant van Koudum (nr. 258, mei 2015). Zie hier voor een dorpsgezicht van Koudum van omstreeks 1850, met daarop ook een boer die zijn koeien over de Kramersbrêge naar de Heanmar leidt. De tekening is gevonden in het huis van Rieme Kramer. De boer zal een van haar voorouders zijn. 

De naam Kramersbrug werd al in 1890 gebruikt, getuige de advertentie uit dat jaar. Ook in de Leeuwarder courant van 8 juni 1939 wordt deze naam gebruikt toen een jongen van zes jaar bij de brug verdronk.

De Var met de Kramersbrêge, 3 augustus 1965. Dia van Willem Dijkstra, ontvangen van Johan Wagenaar.

Een mooi close-up van de Kramersbrêge met molkfarder Symen van der Veer, geschoten omstreeks 1960 door Jaap A. van der Veer.

Ansichtkaart met poststempel 1956, ontvangen van Sjoerd van der Veen, Joure.

De brug bij de Jiskepôle. De brug is in 1977 vernieuwd door aannemer Hendrik de Jong. De houten leuning, zie hierboven, was niet al te best meer en is vervangen door een niet te fraai ijzeren geval. Deze brug is ook alweer een tijd geleden vervangen door een nieuw exemplaar. Achter de brug de loodsen van Tjerk van der Veen (foto: H. de Jong, omstreeks 1983).

Ook Ulfert de Jong maakte enkele foto's van de gammele brug die nodig aan vervanging toe was.