Vendu Tivoli

De zandafgraving waar later het sport- en veilingterrein van Vendu Tivoli zou ontstaan. Net als zijn vader Sipke Hoekema had ook Geert Hoekema, hier met paard en wagen, een gemeentelijke concessie voor zandwinning in de Dobbe. Hij groef het zand zelf uit en verkocht het aan aannemers en boeren in de omgeving. Sipke Hoekema is een keer failliet gegaan omdat zijn paard stierf en er geen geld was voor een nieuw paard. De foto is genomen in de jaren 1920. Het jongetje dat links in het zand speelt is Willem van Harmen Muizelaar (foto en informatie ontvangen van Doede Hoekema te Workum).

De blauwdruk voor de veilingloods.

Juni 1939, de taluds en de toegang zijn aangelegd en ook het sportterrein is bijna klaar. Men is bezig doelen te plaatsen. Links het veilinggebouw, daarnaast de húskes, dan de loods, de muziektent en het hokje voor de kaartverkoop. Voor de oorlog stond de muziektent op de hoek van de Hoogstraat en de Nieuweweg. Toen het terrein van "Vendu Tivoli" ingericht werd is hier de muziektent gekomen. De aanstaande opening heeft er waarschijnlijk toe bijgedragen dat de reeds diverse malen "overleden" voetbalvereniging van Koudum "Unitas" (eenheid) in die tijd weer nieuw leven is ingeblazen. Op de dag van de opening van het complex in juli 1939 speelde de Koudumer club de eerste wedstijd op het nieuwe veld. 

SPRANKELINGEN 192  Bij de opening van het nieuwe sport- en veilingterrein “Vendu-Tivoli” te Koudum op 5 juli 1939. 

Een woestenij heeft men herschapen,
In een terrein, zoo mooi en knus.
Hier kunnen sporten onze knapen, 
En straks ook spelen broer of zus !
Hier wil men ook de feesten houden, 
Als 't Koningshuis een hoogtij viert. 
Of als er anders iets mag komen, 
Wanneer men het publiek pleiziert. 
Hier klopt het hart ook van den handel, 
Waarvan de Koud'mer kweeker leeft. 
Waar men zijn groenten nu gaat veilen, 
Waarvoor men veel of weinig geeft ! 
Hier kunnen moeders straks flaneeren,
Of 't oudje, zittend op een bank.
Wen 't gouden zonlicht hem komt streelen,
Brengt peinzend hij den Sticht'ren dank !
De boompjes, nu nog jong en schuchter, 
Zij groeien eens en dan - geen nood. 
Zij bieden dan hun milde schaduw, 
Aan oud en jong, aan klein en groot ! 
Den Stichters heil: 't moog' hun pleizieren, 
Dat deze zaak hier goed floreert. 
Daardoor de tuinbouw welig tieren, 
En alles verder flink marcheert ! 
Moog' ook de sport hier blijvend bloeien 
Geen ruzies ooit er door ontstaan, 
Want sport beteekent: één van zinnen ! 
Laat zóó dit monument hier staan !
Wel is de naam ons nog niet eigen, 
En heeft zij heel geen Frieschen klank: 
Maar voor hetgeen hier is geschapen, 
Zegt Koudum nu den Stichters dank ! 
Juni 1939 - SPRANKELAAR.

Johannes Hoekstra, 'Sprankelingen' in: Koudumer courant.

Leeuwarder Courant van 6 juli 1939. 

Waarschijnlijk zijn deze foto's bij de opening op 5 juli 1939 gemaakt. Ze staan in Fen Fryske Groun van 7 juli van dat jaar (ontvangen van Historisch Wurkferbân Gaasterlân). 

Een foto, in de vorm van een ansichtkaart, genomen kort na de opening. De twee húskes zijn duidelijk zichtbaar. Links daarvan zo te zien nog twee pisbakken. Op de achtergrond de boerderij van Lolke Smid. Collectie Jan Overzee uit Son en Breugel. 

Ook van het toegangshek bleef de bouwtekening bewaard.

Veiling

De beste Koudumer bloemkolen worden verkocht via de groenteveiling op het terrein van Vendu Tivoli. De meeste mensen zijn handelaren. Er staan ook enkele tuinders bij. De spanning over de prijs is van de gezichten te lezen. Vanaf de linkerkant: De man met de bril met de hand op de kist is Siemen Tamminga uit Balk. Dan de man, die achteraan staat met pet en bril, dat is Ypke Flapper uit Workum. De man die daarnaast staat, ook achteraan, is Thys van der Veer. De man die vooraan staat met de hand boven een bloemkool is Gerke van der Zee uit Warns. Dan de man met de donkere pet, hij heeft iets in de hand, dit is Willem Dijkstra. Naast hem staat Marten Zeldenrust uit Oudemirdum met een grote bloemkool in de hand. Dan de man met de bril, dat is Sipke Bakker die een groentewinkel in Koudum had. Hiernaast staat Vos uit Balk, ook met een bloemkool in de hand. Hiernaast staat, iets naar achteren, Klaas Visser uit Mirns. Achter Klaas is nog net het witte petje te zien van Jan van Jan en Sijke de Jong te zien. Dan de man met de zwarte pet is Berend Schilstra uit Warns. Vanaf de rechterkant: Freerk Schakel uit Tjerkwerd met naasts hem Sjoerd Zwaan uit Staveren en dan Jan Zoethout en Hindeloopen en links naast hem Nijholt. De foto komt van Jacob van der Veer, is gescand en gemaild door Jelle de Jong. Met dank aan Jacob van der Veer en  Oene Ypma voor de namen. 

Deze foto's zijn van 26 juni 1961. de kooplieden verdringen zich om de mooie bloemkolen. Foto's ontvangen van Kobus Finnema te Staveren.

Berichten uit de Leeuwarder courant van 11 april 1951 en de Friese koerier van 16 juni van dat jaar. 

Sport en cultuur

Ansichtkaart van het nieuwe sportterrein uit 1941, twee jaar na de opening (uitgave: W. Muizelaar Boekhandel Koudum; collectie L. Folkertsma te Joure). De kinderen zijn leerlingen uit de klassen 4, 5, 6 en 7 van de Openbare School. Alie (Flapper-) Hylkema, die op deze foto staat, bewaarde een exemplaar in een plakboek en noteerde de namen. Op het bankje zitten: Pietje van der Weg, Hieke Roosjen en Aaltje Martens. Op het veld van links af: Tine Ferwerda, Bintje Valk, Annie Hiemstra, Maaike Louwsma, Geertje Drost, Maaike Hoekema, Aagje Huizinga, Grietje Schaper, Anna Valk, Janke Kooiker, Jantje Kooiker, Siepie Hylkema met achter haar enkele niet zichtbare jongens, Hieke Reinstra, Siebrich Hoekema, Gretha Hylkema, Alie Hylkema, Geertje M. van der Veer, Kornelis P. Bergsma, Jappie W. Schaper, Marie Pries, Aukje Harsta, Miesje Huizinga, Pia Groeneweg en Antje van der Weg. 

Het sportterrein gefotografeerd omstreeks 1955, vanaf de overkant van het veld. De foto geeft een goed overzicht van de situatie. Zo te zien staat het kleedhokje van Oeverzwaluwen er al (ontvangen van Maaike Abma te Rome). De advertentie van Z.V. De Fluessen stond in de Balkster van 2 aug. 1947 (ontvangen van Herman Melchers).

Voetbalwedstrijd op Vendu Tivoli, 'it âlde sporterrein' of 'de Dobbe'. Dia van Ep Jansen omstr. 1965.

Deze dia maakte Ep Jansen in de jaren 1960, bij een volleybaltoernooi in 'de Dobbe'. 

Januari 1967, als er sneeuw lag was de brede toegang tot het sportterrein een fantastische sleebaan. Hier zien we Arjen en Kiek van Wiebren de Vries in actie (foto ontvangen van Arjo Osinga).

Nieuwe muziektent

Anzichtkaart van Vendu Tivoli (collectie Histoarysk Koudum, ontvangen van Antje Laagland-Bouma). Voor de muziektent zijn twee mannen bezig. Zij vullen de uitsparingen in het stenen talud met plantjes, Afrikaantjes. Twee kinderen spelen in het kale doelgebied. Jaap A. van der Veer maakte de andere foto omstreeks 1962. Op beide foto's ligt er een plas water op het veld, ten teken dat het kort voor het maken van de foto's moet hebben geregend. Door de zandgrond onder het veld bleven plassen niet lang staan en droogde het snel na een bui. Gezien de begroeiing lijken de foto's niet uit hetzelfde jaar te zijn.

Komt dit wol goed ?

De nieuwe muziektent, die ook voor openlucht toneelspelen e.d. werd gebruikt, van onder de kastanjebomen. Beide dia's zijn gemaakt beging jarenzestig, links door Appie van Dijk en rechts door Jaap van der Veer. 

 

 Uitnodiging voor het gouden jubileum van Vendu Tivoli in 1964 (collectie Histoarysk Koudum). 

Afbraak van de veilingloodsen

Popke, hat dy jonge wol in kaartsje ?

Er zullen weinig foto's gemaakt zijn van enkel een hek. Maar wat een geluk dat Appie van Dijk deze dia's heeft gemaakt. Hij heeft dit gedaan met het besef dat dit vergane glorie zou worden. Vendu Tivoli, waar Popke de Vlugt zich zo voor ingezet heeft, was een prachtig plekje in Koudum. En wat was het mooi om in de winter met de slee vanaf de helling naar beneden te glijden. Het hekwerk was symmetrisch. Rechts was nog een klein hek, net als links. Dit was draaibaar en voerde langs het entree-hokje met loket, wat nog net te zien is. Het grote hek was voor de wagens die naar de veiling gingen en natuurlijk ging dit open als Nij Libben het terrein opmarcheerde. Dit was 'de Dobbe', toch wel jammer dat deze toegang tot het terrein er niet meer is.

Soe Pier fan'e jûn de race nei it fabryk wer fan Jaap de Vries ferlieze?

De achterkant van de veilingloodsen, daar waar nu de Klink staat met de melkwagen van Pier Zwerver. De eerste loods links had een muur met openingen en de voorkant was van hout, maar ook luchtdoorlatend. Dat was om de veilingkisten, die daar werden opgeslagen, te laten drogen. Tussen de twee gebouwen, achter het muurtje, waren twee "húskes". Dia Appie van Dijk, Assen.

Fyftjin sinten, fjirtjin, trettjin, tolve....

Dit is het veilinggebouw met de open voorkant. Op het terrein hiervoor was het tijdens de veiling altijd een drukte van belang. Het stond er vol met kisten boontjes, sla en bloemkool enz. Achter de boompjes zie je nog net de boerderij van Marten Veldstra. Tussen de boompjes en de boerderij liep het pad dat achter het voetbalveld langs richting schietbaan van de Nationale Reserve en verder naar Westra. Dia, Appie van Dijk.

De veilingloods is al een stukje afgebroken in verband met de bouw van de Klink. Foto Hindrik de Jong, 1968.