1622, Pierius Winsemius

[…] Daarentegen heeft Koudum de staten Galama en Epema, de een staat ten oosten, de andere ten westen van de kerk. Net als in Hemelum is er een mooie dorpsstraat. De mooie toren is tussen 1614 en 1617 nieuwgebouwd door de grietman Douwe van Epema. Zijn zoon Seerp van Epema heeft de eerste steen gelegd. Een kostbaar bouwwerk dat zich kan meten met andere in het land. Het muurwerk van de toren is 95 voet [ong. 28.5 m] hoog, de met leien bedekte spits 109 voet [ong. 32.5 m]. In het fundament zijn 180.000 stenen verwerkt, de muur is 7 voet [ong. 2.1 m] dik en sterk genoeg om een aanval van 1000 man en meer te weerstaan. De toren is ook van binnen mooi, met fraaie gewelven, trappen, zolderingen en 3 mooie klokken. En zo kundig gebouwd dat men vanaf de bovenste trap de onderste trap kan zien. Er zijn hardstenen lijsten gebruikt en versieringen zoals kantelen en piramiden en er is een mooie transmuur rond de omgang gemaakt, voorzien van opstaande piramiden op de hoeken. Het kerkhof is fraai bestraat, als ook de dorpsstraat tot aan het water. Naast al dit is de hoge toren een duidelijk baken voor de schippers die Texel inkomen vanuit het westen. Wij hebben vanaf de toren met een kijker het eiland Texel gezien en de schepen die op de rede lagen. Dit dorp is ver over de driehonderd huizen groot en heeft ook een mooie kerk die van binnen mooi betimmerd en bevloerd is. […] De jaarmarkt in Koudum wordt gehouden op de dinsdag na Pinksteren, het dorp heeft een buurtschap, Terwisga [Wiske] genaamd, dat aan zee ligt.

Grietman: Douwe van Epema, bijzitters: Reyn Reynssen, Anske Tietes, Hinne Scholtes, Takle Sybolts en secretaris: Jacob ImesPierius Winsemius, Chronique ofte historische geschiedenisse van Vrieslant (Franeker 1622). Beschrijving grietenij Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.

De originele tekst over Koudum luidt:

[…] Daer-en-tegens heeft Coudum, Galama ende Ipema staten /de een int Oost / ende de andere int West van den kerck gelegen / een schone buyrte even als Hemelum, hebbende een schoone hooghe nieuws-geboude Tooren / welcke int Jaer 1614. van den Grietman Douwe van Ipema begonnen / ende Anno 1617. voltrocken is: Waer van Seerp van Ipema soone van den Grietman voornoemd / den eersten steen geleyt heeft. Een ghebou / twelck met andere in’t landt wel gelijck houden mach / ende van groote costen / hebbende de hoochte van 95. voet muyrwerck / ende een leyen spitse / hondert ende negen voeten hoogh / het fondament heeft hondert ende tachtentich duysent steenen / hebbende in de dickte van muyragie seven voet / sterck genoech / om een duysent man ende meer tegenstant te doen. Is oock dezelve tooren met drie schoone klocken ende gewulften / Trappen / Solderingen / van binnen vraey verciert met alsulcken consticheyt ghebout / datmen van de bovenste tot op de onderste Trap sien mach / is mede met hardsteenen Lijsten / Canteelen / Pyramiden / ende een schoone Trans Muyre ofte omganck / wel versien met opstaende Pyramiden op de hoecken van het muyrwerck. Het kerckhof is vraey befloert / met ook de ghebuyrte tot aen het water toe. Beneffens desen dient de hoochte van de Tooren den Schippers ende besonders die in Texel van westen comen / voor een goed ende bequame Zee-baken / ende hebben wy vandaer met behulp van een Mathematique Bril Texel ende de Schepen op de reede conen sien. Heeft mede een schoone kerck wel van binnen betimert en gefloert. Dit Dorp is verre over drie hondert huysen groot. […] Coudum heeft een jaermerckt des dinsdaeghs na Pijncxsteren, ende heeft mede een uijtbuijren gheheeten Terwisga dewelcke aen Zee leyt.

Grietman Douwe van Epema. Bysitters/ Reyn Reynssen. Anske Tietes. Hinne Scholtes. Takle Sybolts. ende den Secretarius Iacob Imes.