Jacob Gerrit (Jaap) Niemans (1922-1987), was een Nederlandse marinier die in Koudum onderdook bij de fam. Joh. Hoekstra. Hij werd lid van de door Gerben Oppewal, in de zomer van 1944 te Koudum opgerichte knokploeg en in die rol heeft hij meegedaan aan de 2e roof van bonkaarten in Workum, op 3 aug. 1944. Omdat na verraad de namen van de overvallers bekend werden moest hij uitwijken naar een ander adres. Hij was in dec. 1944 of jan. 1945 waarschijnlijk nog in Koudum, maar waar hij toen evt. verbleef is niet bekend. In april 1945 was was hij als militair in Heerenveen (de foto's op deze pagina zijn gestuurd door zijn zoon Jaap).
Feikje Kemker-Hoekstra, dochter van het gezin van Drukker Hoekstra waar Jaap bivakkeerde, herinnert zich hem nog goed. Ze heeft hem kort voor zijn overlijden nog een keer gesproken. Bij die gelegenheid vertelde hij over zijn betrokkenheid bij het uit uit de weg ruimen van een verrader. Jaap beschikte over een wapen en hij had zijn mariniers-uniform meegenomen naar Koudum, dat wilde hij aantrekken bij de bevrijding, maar het liep anders want Feikje's moeder heeft het laten verbranden in de oven van bakker Van der Veer. Ze vond het veel te gevaarlijk om in huis te hebben. Jaap deed als voetballer bij Oeverzwaluwen in 1944 mee aan een toernooi in Balk en is zelfs op een elftalfoto vereeuwigd.
 |
 |
 |
 |
Jaap bewaarde twee vervalste persoonsbewijzen uit de oorlog. Het een heeft als uitgifteplaats en datum Heerenveen, 29 nov. 1943, op naam van Jacobus de Boer, botermaker. De genoemde adressen zijn: 1943, Oudeschoot 87; 14 jan. 1944, Midstraat 18 te Joure; 14 dec. 1944, Fok 112 te Heerenveen; het ander is gestempeld Gaasterland, 17 juli 1944, op naam van Eelke de Vries, veehouder. De genoemde adressen zijn 1944, Balk 328; 26 sept. 1944, Koudum B 149; 4 jan. 1945, Eewal 11, Heerenveen.
 |
 |
Jaap Niemans in uniform met om zijn arm een band, waarschijnlijk van de NBS of de OD, de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten of de Orde Dienst. De man met hoed is verzetsman Dirk de Bruin, operatieleider van de NBS, district III. De Bruin was van beroep onderofficier bij de Marine. De foto's zijn gemaakt op 15 april 1945 te Nieuweschoot bij Heerenveen. Links staan de mannen in een kelder voor het verstoppen van wapens na een dropping; rechts bij resten van de gesaboteerde spoorlijn. De informatie is afkomstig van Museum Heerenveen, dat deze foto's ook in bezit heeft.
Jan Geert Vogelzang schrijft op de website 'Gaasterland in de Tweede Wereldoorlog': Het NBS district Heerenveen heeft de meeste gedropte wapens ontvangen, namelijk voor zo’n 1300 man, in negen droppings met een geschat bruto gewicht van 54.000 kilo. De leiding berustte bij de sedert mei 1943 in Friesland ondergedoken marine-bootsman Dirk de Bruin, die tot Districts Operatie Leider (DOL) was benoemd en al snel Dolle Dirk werd genoemd.
|
|
 |
De militair op de foto links is te herkennen als Jaap Niemans, hij draagt dezelfde overall als op bovenstaande foto's. Mogelijk hebben de drie foto's met elkaar te maken. De man met zijn handen in de nek is overduidelijk een arrestant, die omringd door een menigte triomfantelijk wordt opgebracht. De militair op de foto rechts, met het embleem Friesland op zijn schouder, kon Jaap Niemans jr. niet thuisbrengen, voor mij een onbekende. De foto is gemaakt bij Elbe Fotografie te Heerenveen, zoals hij op de foto aanbracht.
Ook deze foto komt uit de nalatenschap van Jaap Niemans, maar het is niet bekend of hij er zelf op staat. Het opschrift is door zijn zoon geplaatst, het is de tekst van de achterkant: Nederlandse Partisanen. Heerenveen, Crack-State. Bevrijding van Heerenveen april 1945. Ook deze foto is in bezit van Museum Heerenveen, met als omschrijving: 'Groepsfoto K.P. district III.'
 |
Appelscha nov. 1964 staat onder deze foto. Jaap pakte na de oorlog zijn beroep als marinier weer op, met succes. In 1975 zwaaide hij af in de rang van kapitein. Hij overleed in 1987. Oud-collega Hans Slijkhuis heeft goede herinneringen aan hem: Ik en vele anderen hebben Jaap sr. leren kennen als een goed marinier en een innemend mens. Wie kent niet zijn uitbundige lach en begrip voor zijn medemens? Jaap jr. toont ons enkele afbeeldingen die de herinnering aan Jaap sr. levend houden, alsmede aan zijn jeugd die hij deels doorbracht in Manokwari. |
