In 2025 is het tachtig jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde. Een mooie gelegenheid om eens te kijken welke interessante verhalen zich toen in Koudum afgespeeld hebben.
Dat blijken er heel wat te zijn! Uit die verhalen werden er twaalf gekozen, deels bekende, maar er zijn ook nieuwe verhalen. Die komen uit opgezochte documenten, een gevonden notitieboekje of een opgestuurd dagboek, zoals dat van de schilder W. J. Dijk die de laatste jaren van de oorlog op Galamadammen woonde.
Veel Koudumers kennen de verhalen van de oorlogsslachtoffers Tjalke van der Wal of Gerben IJpma naar wie straten in Koudum vernoemd zijn. Ook bekend zijn de verhalen van de drie families in Koudum die de Yad Vashem-onderscheiding kregen voor hun hulp aan Joden. Via het onderzoek van Jan de Vries in It grutte swijen (2022) kennen we nu beter het verhaal van het doodschieten van de Koudumer jongeman Piebe Hoekema in 1944 en de dramatische nasleep daarvan.
Maar wat is er bijvoorbeeld gebeurd met Albert van de Water die in 1940 huisarts werd in Koudum op huize Grovestins? Opeens, in 1943, was de dokter weg. Het verhaal ging dat hij een pakje sigaretten ging halen en niet meer terugkwam. Later werd bekend dat hij in december 1945 in Torgau (tussen Dresden en Leipzig) in Russisch krijgsgevangenschap is overleden. Maar wat is zijn verhaal?
Op die laatste vraag komt na tachtig jaar een antwoord in één van de twaalf verhalen die uitgekozen werden voor de expositie ‘Koudumer verhalen uit de Tweede Wereldoorlog’ in Galerie Lytse Skientme (16 januari - 15 februari 2025). De verhalen zijn beknopt te lezen in deze brochure en uitgebreider op de website van Histoarysk Koudum.
Colofon
De teksten op de expositieborden, in de brochure en op de website van Histoarysk Koudum werden geschreven door leden van Histoarysk Koudum, te weten Jan de Vries en Jelle van der Meulen. De expositiecommissie bestond verder uit Sytske Dijkstra, Tineke Munniksma en Els Runia.
De expositiecommissie bedankt het Kazemattenmuseum en Warkums Erfskip voor hun medewerking aan de expositie en danken ook het Vrijheidsmuseum (Groesbeek) voor het toesturen van de scans van het Artsenblad van 15 januari 1943. Ook particulieren zijn we dankbaar voor het beschikbaar stellen van materiaal en verhalen.
De brochure en de expositie 'Koudumer verhalen uit de Tweede wereldoorlog' in Galerie Lytse Skientme (16 januari - 15 februari 2025) werden mede mogelijk gemaakt door subsidie van de gemeente Súdwest-Fryslân, de Bas Backer Stichting en Ondernemersfonds/Ondernemersvereniging Koudum.
