 |
|
De benaming Martinikerk is van betrekkelijk recente datum en gaat terug op de katholieke patroonheilige van Koudum St. Martinus. De kerk is sinds 1580 officieel protestant, maar gezien het feit dat de 'pastoor' in 1567 moest vluchten voor het Spaanse bewind, hing men in Koudum al langer het Calvinisme of de doperse leer aan. De kruiskerk is niet van 1614 zoals de ANWB wil doen geloven. In dat jaar bouwde men alleen een nieuwe toren. De kerk stond er al. De huidige kerk is een rijksmonument en minstens de vierde op die plaats (rechts: collectie Alie Hoekema-van der Wal bij HK).
 |
 |
Advertentie uit de Leeuwarder Courant. De grafkelder van de Galama's lag in het koor van de oude kerk. Als gevolg van de nieuwbouw kwam hij in 1857 buiten de kerkmuren te liggen en is helaas in later jaren opgeruimd. Bij Histoarysk Koudum zijn slechts enkele foto's bekend uit de boeken van Koopmans: Fan Galama oant gemeente Himmelumer Aldefurd , en Koudum fan doe en no.
 |
 |
Bij de bouw van de nieuwe kerk in 1857 vond men een middeleeuwse sarcofaag, die te zien is bij het kerkmuseum te Jannum.
 |
 |
Het standpunt is hetzelfde, maar in de tijd tussen deze opnamen zijn de elektriciteitsdraden ondergronds gegaan en is het houten hek van het plein van de openbare school vervangen voor betonnen palen met buizen (links, collectie Tine Klein-Ferwerda, rechts collectie onbekend).
 |
 |
De situatie voor- en na de bouw van de diaconiewoningen (collectie Alie Hoekema-van der Wal bij HK).
 |
 |
Collectie Alie Hoekema-van der Wal bij HK.
De kerk en omgeving op een luchtfoto uit omstreeks het jaar 2000. Door de dorpsvernieuwing die ongeveer tien jaar daarna plaatsvond is de situatie ingrijpend veranderd. Het pand met kosterswoning en diaconiewoningen, linksonder, is afgebroken, net als hotel 'De Pauw' en een winkelpand rechts van de kerk, en de woonkazerne waarvan rechtsonder een klein deel van het platte dan te zien is. Op de plaats van De Pauw en het winkelpand kwam een nieuw woonstraatje, Tsjerkepaad genaamd. De woonkazerne maakte plaats voor het nieuwe verenigingsgebouw van de PKN gemeente Op é Hichte, dat heel toepasselijk nu op de stek staat waar eeuwenlang de dorpsschool heeft gestaan.
