Gemeentehuis Hoofdstraat

Het oude gemeentehuis aan de Hoofdstraat. De foto's zijn te zien aan het hekwerk en de gekleurde vlaggenstok in dezelfde periode gemaakt. Dit gebouw was voor 1850 de herberg 'Het Wapen van Hemelumer Oldephaert en Noordwolde'. Vervolgens was het bijna een eeuw in functie als gemeentehuis. Tot 2 april 1940 om precies te zijn, toen werd het nieuwe gemeentehuis aan de Dammense weg in gebruik genomen. Het oude gebouw is kort daarna afgebroken, een leegte achterlatend in de Hoofdstraat.

Advertentie uit de Leeuwarder courant over de verhuur van de herberg 'Het Wapen van Hemelumer Oldephaert en Noordwolde'. Met het steenen pad zal het exteurpad bedoeld zijn. Tussen 1842-1848 verviel deze herberg en nam de gemeente H.O.N. een voormalige herberg in gebruik als gemeentehuis. Het sluiten van de herberg kan te maken hebben met het overlijden van de kastelein Eeuwe Jans van der Veer in maart 1845, op de jonge leeftijd van 35 jaar. Het is al met al denkbaar dat zijn weduwe het pand toen overdeed aan de gemeente.

Twee foto's van het oude gemeentehuis, collectie Histoarysk Koudum. Het is denkbaar dat deze foto en die hieronder genomen zijn op maandag 2 september 1898, ter gelegenheid van de festiviteiten rond de inhuldiging van koningin Wilhelmina op 6 september van dat jaar, schrijft Jakob Wagenaar in febr. 2025. Hij vond in de Leeuwarder courant een bericht over deze gebeurtenis in Koudum, met o.a. de volgende zin: 'na een optocht met muziek verzamelden uitgedoste schoolkinderen zich voor het gemeentehuis.' Het volledige bericht vindt u hieronder.

Op deze foto staan de pommeranten, te herkennen aan hun hoofddeksels.

Leeuwarder courant 6 sept. 1898.

Foto's van het gemeentehuis zonder een hekwerk voor de deur.

Deze ansichtkaart heeft met het volgende onderschrift in de Balkster courant gestaan, waarschijnlijk in de jaren 1980. De datum staat niet op het knipsel: KOUDUM- Zo zag het er ongeveer zestig jaar geleden uit in Koudum, de hoofdplaats van Hemeluer Oldeferd. Het grote gebouw rechts is het voormalige gemeentehuis. Het raadhuis staat nu aan de Dammenseweg. Daar is het in 1939 gebouwd en in gebruik genomen. Het oude gemeentehuis stond aan de Hoofdstraat. Het was niet mogelijk, de identiteit te achterhalen van alle mensen, die op deze oude prentbriefkaart, afkomstig uit de collectie van de - Provinciale Bibliotheek, staan afgebeeld. Vierde van rechts is waarschijnlijk de manufacturier Marten de Boer, en zevende van rechts staat bakker Eeuwke Mensonides. De woning achter Mensonides werd in die jaren bewoond door Sjouwe Quarré, Deze had daar een „fuormanderij’’, hij verzorgde het vervoer van reizigers en goederen per omnibus naar en van het spoorstation te Koudum. Het huis van Quarré is later afgebroken. De verste woning werd bewoond door gemeentesecretaris Hellendoorn. De heer Willem de Boer uit Koudum herinnert zich, hoe bij het gemeentehuis in de Hoofdstraat de brandspuit altijd oefende. De jongens uit de arme gezinnen in het dorp verscholen zich dan achter de linden. Wat rijkere omstanders smeten, zo wilde de traditie, kleine nikkelen stuivertjes in de baan de brandspuiten. De jongens renden op het geld af, waarbij ze vaak kletsnat werden.